Czy zastanawiałaś się kiedyś, jak powstają zapachy twoich ulubionych kosmetyków? Dlaczego twój krem pachnie właśnie tak, a balsam do ciała upaja aromatem? Co stoi za twoimi sensorycznymi zachwytami? Zapraszamy na relację z poszukiwania zapachu idealnego w kosmetykach AA.
Wszyscy uwielbiamy zapachy. Działają silnie na naszą wyobraźnię, wywołują skojarzenia i emocje. Zapachy są wszędzie – weszły do świata produktów kosmetycznych prosto z natury. Z badań neurofizjologicznych i sensorycznych wynika, że człowiek potrafi wprawdzie bardzo dobrze przypominać sobie i rozpoznawać zapachy, ale nie ma do dyspozycji zbyt wielu słów, jak ,,przyjemny” lub ,,świeży”, aby dokładnie opisać zapach. Dlatego też testy zapachowe są dość trudne w porównaniu do testów innych cech produktowych. Pamiętamy o tym i badania zapachów naszych kosmetyków konstruujemy tak, aby wykorzystać różne techniki i narzędzia pomagające konsumentowi w ocenie zapachu.
Kompozycje zapachowe to nie tylko to, co jest odbierane przez zmysł węchu, ale także to, jakie uczucia wywołuje, jakie wyobrażenia kreuje.
Zapach jest istotnym komponentem kosmetyków – szczególnie tych o charakterze hipoalergicznym, które muszą spełnić podwyższone wymagania. Ważne jest, aby zapach nie tylko spodobał się konsumentkom od pierwszego spotkania, ale też aby czuły się z nim dobrze na co dzień – żeby nie przeszkadzał, spajał się z nimi, z ich skórą, czyli sprawiał przyjemność i poprawiał samopoczucie. Zapach kremu, jak i zapach perfum, staje się „towarzyszem” kobiety, dlatego też powinien trafiać w 100% w jej gust. Kompozycje zapachowe to nie tylko to, co jest odbierane przez zmysł węchu, ale także to, jakie uczucia wywołuje, jakie wyobrażenia kreuje. Zapachy wprost przemawiają do wyobraźni tworząc obrazy, sieć skojarzeń, wyobrażenia – owa wizualizacja sprawia, że zakochujemy się w zapachu, nawet jeśli nie potrafimy nazwać tego, co powoduje, że właśnie ten zapach najbardziej nam odpowiada.
Badania atrakcyjności zapachu „od kuchni”
Jesteś ciekawa, jak wobec tego wygląda proces doboru i oceny zapachu kosmetyków? Otóż celem takich badań jest wybór zapachów o największym potencjale. Co ważne, testom poddajemy tylko te kompozycje zapachowe, które wcześniej spełnią nasze wymogi bezpieczeństwa i są kompatybilne z recepturą kosmetyku.
W jaki sposób przeprowadza się testy, które pozwalają jak najtrafniej ocenić potencjał każdej z kompozycji? Wykorzystuje się metodologię hybrydową, która łączy elementy badania ilościowego i jakościowego. Do badania zapraszane są osoby, które sięgają po hipoalergiczne produkty, osoby które mogą mieć, ale niekoniecznie mają wrażliwą skórę. Kontrolowany jest wiek oraz preferowane marki używanych kosmetyków. Aby zebrane dane pozwoliły na wyciągnięcie rzetelnych wniosków jeden zapach testowany jest przez minimum 18 kobiet.
„Test zapachów” składa się z dwóch etapów:
- Test Domowy (TD) plus dzienniczek
Kobiety otrzymują produkty, przy czym jedna ocenia maksymalnie trzy zapachy. Na testowanie każdego z nich ma około trzech dni – taki czas pozwala kobiecie ocenić zarówno pierwsze wrażenie, jak i „poznać zapach bliżej”. Przy trzech zapachach test trwa dziewięć dni. Każda z osób dostaje do wypełnienia dzienniczek, który zawiera zarówno pytania zamknięte (ocena na skalach różnych cech zapachu, wybór jednej z kilku możliwych odpowiedzi), pytania otwarte (swobodna odpowiedź, odwoływanie się do skojarzeń, preferencji, doświadczeń), jak i ćwiczenia projekcyjne (wklejanie zdjęć kojarzących się z danym zapachem, test niedokończonych zdań). Zapach oceniany jest zarówno przed użyciem, jak i po użyciu o różnych porach dnia, W rezultacie po dziewięciu dniach dzienniczek zawiera bardzo dokładną ocenę każdego z trzech zapachów oraz ich ocenę porównawczą.
- Wywiad Indywidualny Pogłębiony (IDI – Individual in Depth Interview)
To rozmowa przeprowadzona w studio z osobą uczestniczącą w Teście Domowym. Wywiady stanowią podsumowanie TD (Testu Domowego), pogłębienie elementów ważnych na etapie analizy potencjału zapachu, konstruowania wniosków i rekomendacji. Każdy zapach zalicza się do pewnej nuty zapachowej, np. „świeża”, „kwiatowa”, „orientalna”.
Próba rozpisana jest tak, aby każda konsumentka dostała po jednym zapachu z danej nuty – pozwala to uniknąć wrażenia, że cały czas testuje się ten sam zapach (z uwagi na minimalne czasem różnice). Do testu, poza zapachami „nowymi”, włączane są zapachy aktualnie obecne na rynku, wysoko oceniane przez konsumentki. Celem takiego zabiegu jest wykorzystanie punktu odniesienia (benchmarku) podczas końcowej analizy wyników i w rekomendacjach. „Nowy” zapach musi być oceniony przynajmniej równie dobrze lub lepiej niż obecny. Konsumentki mają też rozpisaną kolejność testowania zapachów – tak, aby uniknąć efektu pierwszeństwa i świeżości, co poprawia rzetelność i wiarygodność wyników.
Efektem końcowym przeprowadzonego badania jest raport zawierający wnioski i rekomendacje dla najlepiej ocenianych zapachów. Rekomendacje opierają się na profilu zapachu uzyskanym za pośrednictwem średnich ocen, analizie odpowiedzi z pytań otwartych oraz na mood boardzie stworzonym na podstawie skojarzeń, projekcji oraz zdjęć, które zdaniem badanych najlepiej obrazują dany zapach („obraz nastroju” eksponujący emocje). Ten element stanowi integralną część analizy – pozwala zobaczyć to, co nie zostało powiedziane. To właśnie obraz, jego wewnętrzna spójność, „pozytywność” bywa często decydująca w sytuacji, gdy dwa lub więcej zapachów uzyskuje takie same lub zbliżone oceny na skalach, w pytaniach zamkniętych i otwartych – bez możliwości wglądu w mood board byłoby bardzo łatwo popełnić błąd w rekomendacjach.
Mood board zapachu
Poniżej przykładowy mood board zapachu wygrywającego o „świeżej nucie” – spójny, pozytywny świat, przepełniony elegancją, przyjemny, naturalny, świeży, a przy tym wyjątkowy.
