Z pierwszej części artykułu dowiedziałaś się, jakie odczucia towarzyszą osobom ze skórą wrażliwą, a jakie alergikom. Jednak nie tylko objawy różnią te dwa rodzaje problematycznej skóry – przyjrzyjmy się źródłom problemu.
Skąd się bierze problem?
Mechanizm powstania tych dwóch dolegliwości jest odmienny, choć zarówno w przypadku skóry wrażliwej, jak i alergicznej ma znaczenie tzw. skłonność osobnicza (mieszanka genów – lepiej poznana w przypadku chorób alergicznych). W skórze atopowej, w znaczącej większości przypadków, dużą rolę odgrywają mutacje filagryny i białek koperty rogowej. W skórze wrażliwej także mamy do czynienia z zaburzeniami w składzie lipidów budujących naskórek, większą utratą przeznaskórkową wody oraz łatwością wnikania czynników prowokujących wystąpienie objawów poprzez drażnienie zakończeń nerwowych w skórze. Jednak w skórze wrażliwej nie stwierdzimy dysbiozy – czyli nie zachodzi w niej zjawisko zaburzenia składu i ilości typów bakterii tworzących mikrobiom skóry. Pamiętać należy, że zgodnie z dostępnymi danymi literaturowymi w skórze wrażliwej nie dominuje żadna bakteria, w przeciwieństwie np. do skóry atopowej, w której znana jest przewaga gronkowca złocistego ( Staphylococcusaureus), kolonizującego skórę zarówno chorobowo niezmienioną, jak i pozornie zdrową.
Co nasila dolegliwości?
Stres może wzmagać objawy alergiczne, a upał zaostrza także atopowe zapalenie skóry.
W przypadku skóry wrażliwej cechy powodujące dyskomfort mogą występować okresowo i przeminąć. Niestety, w przypadku skóry alergicznej kontakt z alergenem zawsze i bardzo często dożywotnio będzie wywoływał objawy (dotyczy to atopowego zapalenia skóry u dorosłych oraz wyprysku kontaktowego).
Ponieważ objawy typowe dla skóry wrażliwej ulegają nasileniu latem uważa się, że promieniowanie ultrafioletowe (UV) może odgrywać znaczącą rolę w ich rozwoju. Jednak o ich powstawaniu decyduje fototyp skóry, a wrażliwiec to najczęściej osoba o jasnej skórze, czyli o fototypie I lub II. Inne czynniki oprócz UV, wyzwalające lub/i zaostrzające objawy typowe dla skóry wrażliwej, to pozostałe czynniki środowiskowe tj. zanieczyszczenie powietrza, gorąca temperatura, mróz, wiatr, tryb życia – w tym dobór kosmetyków, dieta i konsumpcja alkoholu, a także cechy osobnicze – reakcja na stres i równowaga hormonalna u danej osoby. Stres również może wzmagać objawy alergiczne, a upał zaostrza także atopowe zapalenie skóry – poprzez nasilenie pocenia, choć rozsądne opalanie może okazać się lecznicze (co jest wykorzystywane w fototerapii). Co ciekawe, stan skóry atopowej często pogarsza się także zimą – gdy ogrzane i suche powietrze w pomieszczeniach zamkniętych utrudnia utrzymanie odpowiedniej wilgotności, co zaostrza objawy.
Reasumując – jeśli skóra nam dokucza, ale dolegliwościom nie towarzyszą widoczne objawy (nie ma pęcherzyków, bąbli, złuszczania itd.) to najprawdopodobniej mamy skórę wrażliwą. Natomiast w przypadku alergii z pewnością zobaczymy na skórze objawy dermatozy, a zjawiska typowe dla skóry wrażliwej będą wyraźniejsze, im nasilenie tych objawów większe. Aplikując kosmetyk na skórę wrażliwą – jeśli okaże się on nieodpowiedni – dojdzie do nasilenia objawów subiektywnych (świądu, pieczenia, ściągania, mrowienia itd.). W przypadku skóry alergicznej oprócz nich – pojawią się zawsze także objawy kliniczne.
Doktor nauk medycznych, magister biotechnologii, od początku pracy związana z Kliniką Dermatologii, Wenerologii i Alergologii GUMed, gdzie od 2015 roku jest zatrudniona na stanowisku profesora nadzwyczajnego. Autorka ponad 450 publikacji, własnej książki, wykładowca na licznych kongresach polskich i zagranicznych. Od wielu lat zaangażowana w tematykę dermatologii onkologicznej – brała udział w wielu grantach i projektach naukowych poświęconych tej dziedzinie nauki. Od roku 2012 pozostaje członkiem Zarządu Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego (PTD), a od 2015 – wiceprzewodniczącą Zarządu Sekcji Onkologicznego PTD. Oprócz klasycznej dermatologii specjalizuje się także w dermatologii estetycznej. Jest członkiem World Society Interdisciplinary Anti-Ageing Medicine oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Estetycznej dla lekarzy i kosmetologów. Pracowała również jako ekspert ds. oceny bezpieczeństwa preparatów kosmetycznych dopuszczanych na rynek polski.
